ปลาบึกเป็นปลาขนาดใหญ่ ชอบกินพืชน้ำเป็นอาหาร ไม่กินเนื้อ จึงทำให้ชาวบ้านเชื่อกันว่า ปลาบึกนั้นเป็นปลารักษาศีล และมีเจ้าผีเจ้าน้ำคุ้มครอง ในการจับปลาบึกแต่ละครั้งจึงต้องมีการเซ่นไหว้ ซึ่งพิธีการเซ่นไหว้หรือการจับปลาบึกนี้ น่าจะมีมาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ซึ่งจะเห็นได้จากภาพเขียนสีที่ผาแต้ม ในอำเภอโขงเจียม จังหวัดอุบลราชธานี

ภาพปลาบึกตัวโตมีเชือกคล้องคอบนเพิงผาที่ผาแต้มนี้ นักโบราณคดีเชื่อว่าน่าจะเป็นพิธีกรรมตัดไม้ข่มนามหรือพิธีกรรมอย่างใดอย่างหนึ่งเกี่ยวกับการจับปลาบึก ภาพเขียนสีลักษณะนี้ยังมีกระจัดกระจายอยู่ทั่วไปตามแถบเพิงผาในลุ่มลำน้ำโขงทั่วไป

สำหรับการจับปลาบึกของชาวบ้านหาดไคร้ จังหวัดเชียงราย จะมีการเซ่นไหว้กันก่อนทุกครั้ง ส่วนใหญ่จะทำกันในช่วงเดือนเมษายนของทุกปี โดยใช้เครื่องเซ่นอันประกอบไปด้วยหมูเห็ดเป็ดไก่ บายสี เหล้ายาปลาปิ้งต่างๆ ซึ่งการเซ่นสังเวยนี้รวมไปถึงการเซ่นสรวงแม่ย่านางเรืออีกด้วย พิธีกรรมเซ่นไหว้นี้จะถือปฏิบัติแตกต่างกันไปในแต่ละพื้นถิ่น ซึ่งรวมถึงชาวลาวถือเป็นพิธีการเสี่ยงทายเพื่อความอุดมสมบูรณ์

ที่มา www.krungsri.com/